KİTABIN KONUSU :
Adil
Giray’ın İran ile Osmanlı arasında yapılan savaştan sonra esir düşüp, orada Perihan,
Şehriyar ve Cezmi ile olan ilişkilerini anlatmaktadır.
KİTABIN ÖZETİ
Olay
Sokullu Mehmet Paşa döneminde, İstanbul’ da başlar, Azerbaycan’ da, İran’ da
sürüp gider ve Tebriz Sarayında sona
erer.
Cezmi çok iyi bir atlı spor ustasıdır. Bu
ustalığı sayesinde Ahmet Paşa ile tanışır. Ahmet Paşanın verdiği bir yemekte
Cezmi’nin atlı sporda olduğu kadar şairlikte de usta olduğu anlaşılır.
Şairliğinin ünüyle Nevi ile tanışır.
1570
yılında İran seferi başlar. Cezmi bu sefere gönüllü olarak katılır. Bu sefer
sırasında çok ustaca ve zekice davranışlarda bulunur ve ünü bir kat daha artar.
Hatta sefer sırasında düşman olduğu halde canı pahasına da olsa Pertev isminde
bir İran askerini de nehirde boğulmaktan kurtarır. Bu sayede Pertev’lede çok
iyi dost olurlar. Bir başka İran seferinde Cezmi, Adil Giray’la tanışır. Cezmi
bu savaşlarda gösterdiği kahramanlık sayesinde Adil Giray’ın teveccühünü
kazanır.
Kötü şans
eseri Adil Giray ve kardeşi Gazi Giray savaş sırasında İranlılara esir düşer.
Savaşta Adil Giray’ ı esir eden Hamza Mirza İran şahının oğlu ve komutan,
Cengizoğullarından öyle iki kahraman
şehzadeyi esir alarak başkente götürüp şöhret kazanmak ister.
Adil
Giray ve Gazi Giray , Şehriyar tarafından ayrı yerlere hapsedilirler. Adil
Giray sarayda ağırlanırken Gazi Giray bir adada “Kahkaha Zindanı” denilen yerde
hapsedilir. Bunun sebebi ise Şehriyar’ın Adil Giray’I ilk anda görüp aşık
olması ve Gazi’nin bu durumu anlayıp sorun çıkarmaması içindir.
Şehriyar,
Adil ile görüşebilmek için türlü entrikalar çevirir. Onunla buluşup konuşmasını
ise Adil’den bilgi alıp, onunda yardımıyla Kırım Hanlığı’nı ele geçirecek
planlar yapmak olarak yorumlar.
Adil’in
esirliği zamanında İran devletini kör bir şah, onun karısı Şehriyar ve kardeşi
Perihan idare ediyorlardı. Şehriyar’ın oğlu Hamza Mirza ise sadece savaşlarla
ilgileniyordu.
Şehriyarın
Adil Giray’la yaptığı ikili müzakereler Perihan’I şüphelendirir. Perihan’da
müzakerelere devletin bir idarecisi olarak katılmak ister ve katılır.
Şehriyar
bir şekilde aşkını Adil Giray’ a yalnız oldukları zaman açıklar. Fakat Şehriyar
çok kıskanç kişiliğe sahip
olduğundan Perihan’dan
gelebilecek tehlikeler için Adil Giray’a Perihan’ı olduğundan çok zıt bir
şekilde tanıtır. Adil’ de inanıyormuş gibi davranarak Şehriyar’ a bir şey sezdirmeyip,
onu kullanıp, kardeşini de serbest bıraktırıp anavatanına dönmek istemektedir.
Perihan,
Adil Giray’ı ilk gördüğünde aşık olmuştur. Fakat Adil, Perihan’nın o tatlı
güzelliğini üstündeki peçe sayesinde görememiştir. Fakat ilk görüşmelerde Adil
Perihan’nın ne kadar zengin kalpli olduğunu, Şehriyar’ın anlattığından çok
farklı olduğunu anlamıştır. Perihan’ın yüzünü de göstermesiyle ona ilk görüşte
aşıl olmuştur.
Şehriyar’ın
delice şehveti Perihan’ın masumca aşkı her ikisini de birbirine düşürmeye yeter.
Şehriyar ve Perihan aynı kişiye aşık olduklarını, anlayınca artık aralarında
bir kıskançlık yarışı başlar. Ayrıca
Adil’inde Perihan’ı sevdiğini anlayan Şehriyar her ikisini de öldürmek için
planlar yapar.
Adil
Giray esir düştükten sonra Cezmi bu haberi alır ve Adil’in yardımına koşar.
Cezmi, bir şekilde Adil’in bulunduğu odaya girmeyi başarır. Bundan sonra kaçış
ve İran devleti hükümetini yıkıp yerine kendilerini getirmek için planlar
yapmaya başlarlar. Cezmi bu planları uygulamak için bir İran askeri olan
Abbas’ı kullanır.
Şehriyar’ın
yaptığı planlar yanlış zamanda uygulandığı için suya düşer. Hatta planın istediği gibi gitmemesi
kendisinin ölümüne sebep olur.
Şehriyar’ın
askerleri Perihan ve Adil Giray’ ı da
öldürürler , fakat aşklarını yok edemezler. Her ikisi de aynı mezara
Cezmi tarafından defnedilir.
Cezmi
kılık değiştirerek vatanına geri döner.
KİTABIN ANAFİKRİ :
İki insan birbirini gerçekten
seviyorsa hiçbir engel bu iki insanı birbirinden ayıramaz, mezarda dahil.
KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ :
Cezmi:
Bilgin bir şair, yakışıklı, atlı sporda usta, cesur, gözüpek, yüksek
karakterli bir askerdir.
Adil Giray : Doğuştan
şair yaradılışlı, vicdanı temiz, kültürlü, kuvvetli, hamiyetli, yüksek iradeli
ve girişken bir askerdir.
Perihan: Şahın
kız kardeşidir.Tanrının özene bezene yarattığı,
dünyalar güzeli bir kız olup, cesur, kuvvetli, sağlam iradeli, ahlak ve
karakter bakımından emsali olmayan bir kişidir.
Şehriyar : Şahın
karısıdır.Kırkında olmasına rağmen ince bir güzelliğe sahip, kuvvetli bir
bünyesi olan, karakter bakımından ise ;iradesi zayıf, fesat düşkünü, menfaatçi
bir kadındır.
Hamza Mirza :
Şehriyar’ın oğludur. Annesine benzemeyen bir yapısı vardır. Annesi bir yılan
Hamza ise bir kaplan yapısına sahiptir. Cesur , gözüpek, tecrübeli bir
askerdir.
Abbas:
Cezmi’nin görevlendirdiği , parayı çok seven bir İran askeridir.
KİTAP HAKKINDAKİ
ŞAHSİ GÖRÜŞLER :
Kitap
Türk edebiyatının ilk romanlarından olup, duygu ve hayale fazla yer vermiştir.
Günümüz aşk ve tutku romanlarından pek farkı yoktur. Dili halk dilinde
değildir. Akıcı ve heyecan verici bir romandır.
KİTABIN YAZARI HAKKINDA ŞAHSİ BİLGİ :
Namık Kemal vatan şairlerimizin en büyüğüdür.
Tekirdağ’ da doğdu. Annesi ve babasının yanında özel eğitim gördü. 16 yaşında
evlendi Fransızcayı ögrendi. Tasvir-ı Efkar, Hürriyet ve İbret gazetelerinde
yazdı. Sürgün edildi. Sonra tekrar İstanbul’a döndü. 2. Abdulhamid’in hışmına
uğrayarak Midilli adasına sürüldü. Daha sonra Sakız adasına nakledildi ve orada
üzüntüden vefat etti.
ESERLERİ:
Romanları : İntibah ve Cezmi
Tiyatroları : Vatan Yahut
Silistre, Zavallı Çocuk, Akif Bey, Gülnihal, Karabela, Celalettin Harzemşah,
Eleştirileri : Tahrib- ı Harabat, Takip
Şiirleri :Namık Kemal,
Hayatı ve Şiirleri
Evîndare Welat im Ji bo na her kesek yarek heye é min e welat yar e Bele çibkim di deste dijminé xwînwar û xeddar e Çiqas pesné gira...
Recent Comments